Quốc hội Việt Nam ngày mai 22/11 sẽ bỏ phiếu biểu quyết về việc liệu có dừng dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân trong nước hay không. Dư luận địa phương cho rằng, dự án này bị Quốc hội phủ quyết dường như đã là điều chắc chắn. Được biết, đây là dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam, sẽ do Nga và Nhật lần lượt nhận thầu xây dựng, đây cũng là dự án xuất khẩu điện hạt nhân đầu tiên của Nhật, nếu dự án này cuối cùng bị dừng, có nghĩa là chiến lược xuất khẩu điện hạt nhân mà Chính phủ A-bê dốc sức thúc đẩy sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.
Thông tin về dự án điện hạt nhân này của Việt Nam có lẽ sẽ bị dừng đến từ báo chí Nhật. Chính phủ Nhật mới đây ra tuyên bố cho biết, Phó Thủ tướng Việt Nam đã thông báo với Chính phủ Nhật, Việt Nam đã cơ bản xác định dừng dự án nhập khẩu điện hạt nhân từ Nhật. Nhật bày tỏ hết sức đáng tiếc về việc này.
Việt Nam vốn định xây dựng một nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại tỉnh Ninh Thuận, miền Nam Việt Nam, và Quốc hội Việt Nam đã thông qua nghị quyết xây dựng nhà máy này vào năm 2009, trong đó có Nhà máy điện hạt nhân số 1 Ninh Thuận, do Công ty Năng lượng nguyên tử quốc gia Nga nhận thầu xây dựng; việc xây dựng Nhà máy điện hạt nhân số 2 Ninh Thuận sẽ do Nhật nhận thầu xây dựng theo thỏa thuận đạt được giữa Việt Nam và Nhật vào năm 2010. Tiến triển của dự án này cũng gặp nhiều trắc trở. Nhà máy điện hạt nhân vốn định khởi công xây dựng vào năm 2014, dự kiến khởi động lò phản ứng số 1 vào năm 2021, khởi động lò phản ứng số 2 vào năm 2022, nhưng thời gian bị hoãn lại nhiều lần, còn từng nói phải chờ đến năm 2028, 2029 mới khởi động, các nguồn thông tin đều không chính xác. Vụ rò rỉ bức xạ Nhà máy điện hạt nhân Phư-cư-xi-ma Nhật năm 2011 đã gây ảnh hưởng đến việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân của Việt Nam, trong nước Việt Nam cũng có tiếng nói phản đối, nghi ngờ tính an toàn và tính cần thiết về xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam. Sau đó, Chính phủ Việt Nam cũng tiến hành các loại tuyên truyền về điện hạt nhân, tại một hội thảo nghiên cứu liên quan diễn ra tại Việt Nam vào tháng 10 năm nay, một số tổ chức của Việt Nam còn ra báo cáo, cho biết kết quả trưng cầu ý dân đối với người dân tỉnh Ninh Thuận cho thấy dân chúng tán thành việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Nhìn từ tình hình hiện nay, Việt Nam có thể dừng dự án này là do sự tác động kép về tình hình chính trị và kinh tế. Trước hết, Việt Nam đã bầu ra ban lãnh đạo nhiệm kỳ mới vào tháng 1 năm nay, một số thành viên chính phủ mới không ủng hộ xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Thỏa thuận đã đạt được trước đây có thể sẽ bị ảnh hưởng. Tại một phiên họp do Đảng Cộng sản Việt Nam triệu tập vào tháng 10 năm nay, đã đi đến nhất trí về chương trình sửa đổi, xem xét hoãn thời gian xây dựng nhà máy này. Một số chuyên gia lĩnh vực điện hạt nhân của Việt Nam cũng cho rằng, Chính phủ yêu cầu không nên vội vã triển khai dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân khi chưa có sự chuẩn bị đầy đủ, điều này đã thể hiện thái độ thận trọng của chính phủ.
Hai là, xét từ góc độ kinh tế, ngân sách dành cho xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đội lên khá nhiều, từ 10 tỷ USD tăng lên đến 27 tỷ USD, điều này sẽ khiến Chính phủ Việt Nam phải gánh khoản nợ tương đối nặng nề, trong khi đó một số nhân sĩ Việt Nam cũng cho rằng, Việt Nam trước mắt chưa cần thiết phải xây dựng nhà máy điện hạt nhân, theo con số ước tính về mức tăng kinh tế và cung cầu điện lực, năng lực phát điện và điện nhập khẩu trong nước Việt Nam hiện nay có thể đáp ứng nhu cầu tăng trưởng kinh tế. Nhìn từ các nguồn thông tin hiện nay, khả năng dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân này của Việt Nam bị dừng lại là khá lớn.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
