Mới đây, việc dự án hợp tác xây dựng tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên giữa Trung Quốc và Mỹ gặp trở ngại thu hút sự quan tâm của các bên. Việc này bắt nguồn từ Công ty Xpress West, đối tác hợp tác Mỹ bất ngờ đơn phương tuyên bố chấm dứt hợp đồng. Các chuyên gia nêu rõ, bản chất của việc Mỹ bất ngờ đơn phương hủy bỏ hợp đồng vẫn là chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch. Hành vi thiếu trách nhiệm này không những tác động đến uy tín thương mại của Mỹ, mà còn gây phương hại tới lợi ích của người dân Mỹ trên dọc tuyến.
Tháng 9/2015, Công ty Xpress West và Công ty TNHH Quốc tế Trung Thiết của Trung Quốc (CREC) bắt tay đàm phán và trù bị thành lập công ty liên doanh nhằm hỗ trợ khai thác, huy động vốn, xây dựng và chuẩn bị vận hành dự án tuyến đường sắt cao tốc miền Tây nối liền thành phố Lát Vê-gát, bang Nê-va-đa và thành phố Lốt An-giơ-lét, bang Ca-li-phoóc-ni-a, Mỹ với mục đích làm dịu vấn đề ùn tắc giao thông khiến người dân địa phương hết sức đau đầu thông qua xây dựng bến tàu ở các nơi trên dọc tuyến. Được biết, tuyến đường sắt cao tốc này có tổng chiều dài 370km, dự kiến tổng vốn đầu tư lên đến 12 tỷ 700 triệu đô la Mỹ, dự định khởi công vào tháng 9 năm nay.
Về nguyên nhân bất ngờ hủy bỏ hợp đồng, sự giải thích của Mỹ là, quy định về "đoàn tàu cao tốc cần phải được chế tạo tại Mỹ" của Chính phủ liên bang Mỹ là trở ngại lớn nhất khi thúc đẩy dự án này. Nhiều chuyên gia trong và ngoài nước cho rằng, thỏa thuận mà hai bên đã ký kết trước đó, bất kể công bố hay hủy bỏ, đều cần phải nhận được sự đồng ý của cả hai bên. Công ty Xpress West "tấn công bất ngờ như vậy" hiển nhiên là vi phạm hợp đồng, hơn nữa lý do của Mỹ khó thuyết phục được mọi người. Giám đốc Sở Nghiên cứu Mỹ Viện Nghiên cứu vấn đề quốc tế Trung Quốc Đằng Kiến Quần cho rằng, Công ty Xpress West chấm dứt hợp tác chủ yếu do sự phản đối của Chính phủ liên bang. Ông Đằng Kiến Quần cho biết, không để các nước khác tham gia xây dựng đường sắt nước mình, thực ra là sự biểu hiện cụ thể về chủ nghĩa bảo hộ.
Vậy, đường sắt cao tốc Trung Quốc gặp trở ngại ở Mỹ liệu có nói lên sức cạnh tranh chưa đủ mạnh hay không? Tổng quan thông tin các mặt, ưu thế của đường sắt Trung Quốc thực ra rất rõ rệt.
Viện sĩ Viện Công trình Trung Quốc Vương Mộng Thứ cho biết, công nghệ xây dựng đường sắt cao tốc của Trung Quốc chủ yếu có 3 ưu thế lớn: Một là, công nghệ xây dựng đường ray và đường hầm cao, có năng lực ứng phó các tình hình phức tạp, như công nghệ xây dựng đường sắt cao tốc của Trung Quốc có thể bảo đảm đường ray không biến dạng trong điều kiện nhiệt độ chênh lệch lớn, v.v.; hai là, đội ngũ kỹ thuật xây dựng đường sắt cao tốc của Trung Quốc hùng mạnh; ba là, giá thành xây dựng đường sắt cao tốc của Trung Quốc thấp hơn các đối thủ cạnh tranh. Theo ước tính, giá thành xây dựng đường sắt cao tốc của Trung Quốc chỉ bằng 30-50% giá thành của các nước khác.
Những năm qua, Trung Quốc đã tiến hành hợp tác hoặc bàn thảo xây dựng đường sắt cao tốc với ít nhất 30 nước, cụm "kết nối" trải khắp các nước Thổ Nhĩ Kỳ, A-rập Xê-út, I-ran, Thái Lan, Lào, Ma-lai-xi-a, Bra-xin, Nga, v.v.
Chủ nhiệm Phòng Hợp tác quốc tế Viện Nghiên cứu kinh tế đối ngoại Ủy ban Phát triển và Cải cách Nhà nước Trung Quốc Trương Kiến Bình chỉ rõ hơn nữa, điều cần chú ý là, ngành đường sắt cao tốc thường sẽ thúc đẩy nhu cầu rất lớn đối với các sản phẩm liên quan như gang thép, thiết bị điện khí, v.v., động cơ của Mỹ thực ra rất rõ rệt, là nhằm thông qua gác lại dự án đường sắt cao tốc để bảo hộ các ngành nghề liên quan trong nước, đồng thời tìm kiếm cơ hội đè bẹp xu hướng phát triển của ngành chế tạo Trung Quốc. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng ở Mỹ hiện nay đã tương đối tụt hậu, cách làm này không phù hợp lợi ích lâu dài của người dân Mỹ.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
