Trung Quốc - Việt Nam hợp tác sâu sắc, cùng có lợi trong lĩnh vực chuỗi cung ứng

Trong 5 năm qua, Trung Quốc luôn là một trong những quốc gia có vốn đầu tư lớn nhất tại Việt Nam. Chỉ riêng trong năm 2023, tổng vốn đăng ký của các doanh nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam đạt 4,47 tỷ USD, đứng thứ 4 trong tổng số nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam xét trên vốn đăng ký.

Đáng chú ý, dòng vốn đầu tư từ Trung Quốc vào Việt Nam đã có sự thay đổi đáng kể trong những năm gần đây, với số lượng các dự án lớn tăng lên rõ rệt. Bên cạnh việc đầu tư vào các lĩnh vực truyền thống trước đây như nhà hàng, khách sạn, hàng tiêu dùng…, thời gian qua, nhà đầu tư Trung Quốc có xu hướng ngày càng ưu tiên các dự án trong lĩnh vực công nghệ cao như sản xuất điện tử, vật liệu bán dẫn, chuỗi sản xuất thông minh…

PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, giảng viên cao cấp Học viện Tài chính Việt Nam, Cố vấn Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính, đã cùng chia sẻ với Đài chúng tôi quan điểm về vấn đề này. Ông cho rằng sự tham gia của các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ đóng góp tích cực vào sự phát triển ngành công nghiệp của Việt Nam.

PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế

Nền kinh tế Việt Nam và Trung Quốc có nhiều nét tương đồng nhau, khiến nhiều người cho rằng hai nước có sự cạnh tranh trên phương diện chuỗi cung ứng. Nhưng trên thực tiễn thì các doanh nghiệp Trung Quốc và doanh nghiệp Việt Nam đang có những hợp tác sâu sắc, đem lại lợi ích cho cả hai phía như là đáp ứng nhu cầu mở rộng mạng lưới kinh doanh toàn cầu, tận dụng các lợi thế chi phí sản xuất, lợi thế về thuế quan từ những hiệp định thương mại tự do mỗi bên ký kết với các quốc gia khác trên thế giới, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh chỉ ra.

Hoạt động đầu tư hiện nay của nhiều doanh nghiệp Trung Quốc tập trung ở phía Bắc do khu vực này có kết nối tốt với lục địa Trung Quốc, thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa, nguyên liệu thô và dây chuyền sản xuất. Giá đất công nghiệp tại Việt Nam nói chung và miền Bắc nói riêng cạnh tranh hơn nhiều so với giá đất công nghiệp ở Trung Quốc. Lương lao động phổ thông của Việt Nam, giá cả sinh hoạt ở Việt Nam, giá các loại dịch vụ, chi phí tuân thủ của doanh nghiệp tại Việt Nam cũng thấp hơn Trung Quốc nhiều. Việt Nam cũng có chính sách ưu đãi thu hút đầu tư cao hơn Trung Quốc…

Bên cạnh đó, Việt Nam là một quốc gia có độ mở kinh tế lớn, mức độ hội nhập sâu sắc và toàn diện. Việt Nam đã ký kết và thực thi 19 Hiệp định Thương mại tự do, thiết lập quan hệ kinh tế, thương mại với khoảng 224 đối tác từ nhiều quốc gia và khu vực trên thế giới. Hàng hoá Việt Nam khi thâm nhập vào các thị trường đối tác nói trên sẽ được cắt giảm thuế quan, không phải chịu hạn ngạch nhập khẩu.

Bản thân Trung Quốc có rất nhiều kinh nghiệm, đi trước Việt Nam và thế giới trong sản xuất thông minh và chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ được học hỏi, tiếp cận với các công nghệ mới nhằm nâng cao trình độ, đẩy nhanh quá trình hội nhập. Từ những điểm tương đồng trong phát triển kinh tế giữa hai nước, việc học tập từ các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ dễ dàng, thuận lợi hơn so với học hỏi từ các quốc gia khác trên thế giới. Song song với đó, các doanh nghiệp trong nước cũng sẽ có thêm cơ hội cung ứng hàng hóa dịch vụ. Các ngành xây dựng, logistics, bất động sản,… cũng có thêm dư địa phát triển.

“Vì thế tôi cho rằng việc các doanh nghiệp Trung Quốc mở rộng đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất thông minh và chuỗi cung ứng toàn cầu mang lại lợi ích rất lớn cho cả hai phía,” vị chuyên gia khẳng định.

Theo PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, vẫn còn tồn tại các khó khăn mà hiện nay doanh nghiệp Trung Quốc gặp phải khi đầu tư và hoạt động tại Việt Nam. Các doanh nghiệp hoạt động ở phía Nam có vẻ gặp nhiều rào cản hơn, phần là vì xa cách về mặt địa lý, phần khác là vì chưa thích ứng với văn hoá bản địa. Công tác triển khai hoạt động kinh doanh của nhiều doanh nghiệp cũng gặp một số khó khăn, một phần do cơ chế chính sách tại địa phương vẫn chưa như mong muốn của các nhà đầu tư.

Lao động tay nghề cao cũng là một trong những vấn đề nhà đầu tư Trung Quốc đề cập. Thời gian qua, cung ứng lao động trong các lĩnh vực sản xuất thông minh, sản xuất công nghệ cao quả thực còn thiếu, có đào tạo nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Các doanh nghiệp nước ngoài sau khi tuyển dụng lao động Việt Nam vẫn cần phải đào tạo tay nghề, kỹ năng, bổ túc thêm kiến thức.

Chuyên gia Đinh Trọng Thịnh tin rằng đây đều là những vấn đề sẽ được khắc phục sớm, không có gì quá khó khăn. Ông cho biết hiện nay Chính phủ Việt Nam hiện rất quan tâm đến việc thu hút đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất điện tử, chíp bán dẫn, sản xuất thông minh… Các cơ quan bộ, ngành đã và đang triển khai nhiều công việc liên quan các yếu tố hạ tầng cứng, hạ tầng mềm, cơ chế chính sách, nghiên cứu phát triển, chiến lược và đặc biệt là nguồn nhân lực với mong muốn đón nhận làn sóng đầu tư mới và sẵn sàng tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị trong ngành điện tử, bán dẫn toàn cầu.

“Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang khẩn trương triển khai Đề án Phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn tại Việt Nam đến năm 2030 với mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư ngành bán dẫn. Các khu công nghiệp, khu chế xuất Việt Nam cũng mong muốn hợp tác sâu sắc hơn với các trường, đơn vị đào tạo nghề để nâng cao năng lực của lao động theo hướng đáp ứng tốt nhu cầu thực tế của doanh nghiệp nước ngoài,” chuyên gia Đinh Trọng Thịnh cho hay.