Bình luận: Cao bồi rất bận rộn? Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN một lần nữa khiến thế giới nhận thấy “quyền uy bá chủ ”

“Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt” giữa Mỹ và ASEAN thật đúng là quanh co khúc khuỷu. Trước hết là Mỹ đơn phương tuyên bố thời gian tổ chức hội nghị mà không xem xét đến lịch trình của lãnh đạo các nước ASEAN,  rồi trong thời gian sắp tổ chức hội nghị, Mỹ lại có cách làm trái với nghi lễ ngoại giao là hủy bỏ các cuộc hội đàm song phương với các nước ASEAN với lý do Tổng thống Mỹ quá “bận rộn”. Cách làm này thật là bá đạo

Mỹ là nước chủ nhà nhưng lại tiếp khách thiếu chu đáo, cách làm phớt lờ cảm giác của khách mời này nhằm thể hiện oai phong "hô một tiếng, trăm người hưởng ứng” trước cộng đồng quốc tế một cách ngạo mạn, nhưng lại khiến các nước ASEAN từ phương xa đến Mỹ tham gia hội nghị cảm thấy lúng túng và bất lực. Ông Kao Kim Hourn, Trợ lý Bộ trưởng và Cố vấn của Thủ tướng Cam-pu-chia Hun Sen cho biết, “các nhà lãnh đạo ASEAN nên được đối xử tôn trọng và bình đẳng và có cơ hội dành ‘thời gian một cách hữu ích’ với Tổng thống Mỹ Bai-đơn”. 

Chẳng lẽ Tổng thống Bai-đơn “bận rộn” đến nỗi không có thời gian gặp mặt với khách mời đến từ phương xa tại Hội nghị tổ chức ở nước mình hay sao? Điều này đủ thấy mục đích mà Mỹ thắt chặt quan hệ với các nước ASEAN, không phải vì sự phát triển của các nước ASEAN, chỉ là để tăng cường sự hiện diện của mình, kiềm chế Trung Quốc tại khu vực Đông Nam Á.

Những năm qua, nhất là trong thời gian đại dịch, hình ảnh của Mỹ ở ASEAN đã thay đổi rất nhiều, từ cựu Tổng thống vắng mặt Hội nghị cấp cao Đông Á do ASEAN đứng ra tổ chức đến biểu hiện ích kỷ trong việc viện trợ vắc-xin ngừa COVID-19 v.v. đã khiến các nước ASEAN rất thất vọng. Sau khi lên nắm quyền, Tổng thống Bai-đơn truyền thông điệp “Nước Mỹ đã trở lại” với thế giới với một loạt động thái như thực hiện các chuyến thăm tới các nước đồng minh, phát biểu, diễn thuyết dồn dập, tiến theo hướng khôi phục liên minh cũ của thời kỳ Chiến tranh Lạnh, thiết lập đối đầu nhóm mới …..

Nhưng việc đi theo Mỹ đối đầu với Trung Quốc không giúp ích gì cho ASEAN. ASEAN là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, hợp tác giữa ASEAN và Trung Quốc có lợi cho việc khôi phục kinh tế của các nước ASEAN. So với Mỹ, Trung Quốc không bao giờ coi ASEAN là “bàn cờ” để các nước lớn đọ sức, mà coi ASEAN là “kỳ thủ” thúc đẩy phát triển phồn thịnh trong khu vực, coi khu vực ASEAN là điểm nóng để phát triển hợp tác. Khác với Mỹ, là một thành viên ở châu Á, Trung Quốc và ASEAN có chung lợi ích, cũng mong đưa ra tiếng nói chung. Đương nhiên, giống như các nước ASEAN, Trung Quốc không bài xích các nước ngoài khu vực phát huy vai trò mang tính xây dựng trong phát triển và hòa bình trong khu vực, nhưng không chấp nhận hành vi phương hại hòa bình ổn định khu vực, phá hoại sự đoàn kết và hợp tác trong khu vực.

Nhìn lại Mỹ, bá chủ của thời đại, có phải nên lắng nghe nhiều hơn tiếng nói của châu Á, tôn trọng lập trường của châu Á, tham khảo trí tuệ của châu Á, ngừng làm những việc coi thường sự tôn nghiêm của nước khác, kích động quan hệ với các nước khác để đạt được mục đích của riêng mình.