Con người chiến thắng tai họa và dịch bệnh nghiêm trọng thông thường đều gắn chặt với sự phát triển của khoa học và sự sáng tạo đổi mới về công nghệ. Trong các biện pháp chống dịch Covid-19 do Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình bố trí triển khai, chống dịch bằng khoa học là một đầu mối chính rõ nét.
Ngày 2/3, Chủ tịch Tập Cận Bình khảo sát, điều tra, nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Quân y, Học viện Y trường Đại học Thanh Hoa. Tại Viện Nghiên cứu Quân y, Chủ tịch Tập Cận Bình nghe báo cáo tình hình tổng thể về nghiên cứu khoa học phòng chống dịch Covid-19, tìm hiểu tình hình tiến triển của các công tác nghiên cứu phát triển vắc-xin và kháng thể, sàng lọc thuốc đặc trị, nghiên cứu cơ chế gây bệnh của vi-rút, nghiên cứu và ứng dụng bộ kit xét nghiệm nhanh. Tại Học viện Y trường Đại học Thanh Hoa, Chủ tịch Tập Cận Bình đến phòng thí nghiệm, tìm hiểu tường tận tình hình tiến triển sáng tạo đổi mới nghiên cứu phát triển dược phẩm, cũng như tình hình nghiên cứu, ứng dụng bộ kit xét nghiệm kiểu mới, thiết bị xét nghiệm.
Chủ tịch Tập Cận Bình nói: “Khoa học công nghệ là vũ khí mạnh mẽ nhất giúp nhân loại chiến đấu với bệnh tật”. Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh, muốn nâng cao tỷ lệ chữa khỏi bệnh, giảm tỷ lệ tử vong, cuối cùng chiến thắng dịch bệnh, điều then chốt là phải dựa vào khoa học công nghệ.
Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết, trong cuộc chiến chống Covid-19 có hai chiến tuyến, một là tuyến đầu chống dịch, chiến tuyến khác là nghiên cứu khoa học và sản xuất vật tư, hai chiến tuyến phải phối hợp với nhau, kề vai tác chiến.
Giống như nhân viên y tế chiến đấu trên tuyến đầu chống dịch, chiến tuyến khoa học công nghệ và đông đảo nhân viên nghiên cứu khoa học cũng phát huy vai trò quan trọng trong cuộc chiến quan trọng lần này.
Trong chuyến khảo sát, Chủ tịch Tập Cận Bình gửi lời thăm hỏi thân thiết tới các chuyên gia, nhân viên nghiên cứu khoa học kiên trì trên cương vị, phấn đấu thực hiện đột phá trong nghiên cứu, khẳng định cao độ tác phong tốt đẹp phấn đấu, cống hiến và tinh thần chuyên nghiệp, nghiêm túc cầu thực của đông đảo nhân viên nghiên cứu khoa học công nghệ, khuyến khích họ tiếp tục nỗ lực, nắm vững nhiều hơn khoa học công nghệ cốt lõi tự chủ, tạo ra nhiều hơn sản phẩm cốt lõi, đóng góp lớn hơn cho bảo vệ an toàn tính mạng và sức khỏe của nhân dân, bảo vệ an ninh chiến lược quốc gia.
Chủ tịch Tập Cận Bình sâu sắc nói: “Khi đối mặt với tình hình này, chúng ta càng nên kiên trì tìm đáp án, tìm giải pháp qua nghiên cứu khoa học”.
Dịch Covid-19 là sự kiện y tế công cộng đột xuất nghiêm trọng có tốc độ lây lan nhanh nhất, phạm vi lây nhiễm rộng nhất, ngăn chặn, kiểm soát khó nhất xảy ra tại Trung Quốc kể từ khi thành lập nước Trung Quốc mới.
Trung Quốc có hơn 1,4 tỷ dân, công tác phòng ngừa, hóa giải dịch bệnh nghiêm trọng và rủi ro y tế công cộng đột xuất nghiêm trọng phải đối mặt nhiều khó khăn, độ khó lớn, đây là chuyện có thể đoán biết được. Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh, đối với Trung Quốc, đây là một nguy cơ, cũng là một thử thách lớn.
Chủ tịch Tập Cận Bình nói: “Phải coi nghiên cứu khoa học để ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách”. Trong chuyến khảo sát này, Chủ tịch Tập Cận Bình đã nêu rõ định hướng làm thế nào đối phó cuộc chiến và thử thách này một cách khoa học, đó là: tổng hợp nguồn lực đa ngành khoa học, lãnh đạo thống nhất, điều phối thúc đẩy, đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu phát triển trên cơ sở đảm bảo tính an toàn, nhanh chóng giải quyết các vấn đề trọng điểm và khó khăn trong công tác ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh, tạo sự nâng đỡ mạnh mẽ về khoa học công nghệ cho việc giành thắng lợi trong cuộc chiến nhân dân, cuộc chiến tổng thể, cuộc chiến chặn đứng dịch Covid-19.
Bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng và rủi ro an ninh sinh học là rủi ro, thách thức nghiêm trọng liên quan đến an ninh và phát triển của quốc gia, liên quan đến sự ổn định đại cục của xã hội. Về việc này, Chủ tịch Tập Cận Bình đề ra 4 yêu cầu:
Một là, phải coi an ninh sinh học là một phần quan trọng trong an ninh tổng thể của quốc gia, kiên trì kết hợp thường ngày với thời kỳ chiến tranh, kết hợp dự phòng với ứng phó khẩn cấp, kết hợp nghiên cứu khoa học với điều trị và phòng chống, tăng cường xây dựng hệ thống và năng lực phòng chống dịch bệnh và nghiên cứu khoa học về y tế công cộng.
Hai là, phải trù tính chung các nguồn lực nghiên cứu khoa học, nâng cao năng lực và trình độ đối phó bằng hệ thống.
Ba là, phải tăng cường hoạch định chiến lược và bố cục có tầm nhìn, hoàn thiện cơ chế dự báo phòng chống dịch bệnh, kịp thời nắm bắt thông tin một cách hiệu quả, kịp thời áp dụng biện pháp ứng phó.
Bốn là, phải nghiên cứu xây dựng hệ thống chỉ huy, hành động, đảm bảo công tác nghiên cứu khoa học sau khi bước vào tình trạng báo động do sự lây lan của dịch bệnh, trong thường ngày phải chuẩn bị sẵn kim chỉ nam hành động ứng phó khẩn cấp, và nhanh chóng khởi động trong tình hình khẩn cấp.
Thành quả khoa học công nghệ quan trọng trong lĩnh vực an toàn tính mạng và an ninh sinh học cũng là công nghệ rất quan trọng của quốc gia, hệ thống phòng chống dịch bệnh và ứng phó khẩn cấp y tế công cộng là một phần quan trọng trong hệ thống chiến lược quốc gia.
Xuất phát từ bình diện quốc gia, Chủ tịch Tập Cận Bình hoạch định chiến lược về công tác liên quan, đó là: phải hoàn thiện thể chế kiểu mới huy động các nguồn lực trên cả nước để thúc đẩy nghiên cứu phát triển công nghệ cốt lõi then chốt; đẩy nhanh bố cục nguồn lực nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực sức khỏe nhân dân, an ninh sinh học, v.v.; cơ cấu lại hệ thống ngiên cứu khoa học trọng điểm quốc gia trong các lĩnh vực như khoa học sự sống, công nghệ sinh học, y dược y tế, trang thiết bị y tế, v.v.; bố cục xây dựng những trung tâm nghiên cứu y học lâm sàng cấp quốc gia; tăng cường đầu tư vào khoa học công nghệ trong lĩnh vực y tế và sức khỏe; tăng cường nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực khoa học sự sống, thực hiện đột phá trong công nghệ cốt lõi then chốt về y tế và sức khỏe; đẩy nhanh nâng cao sức mạnh khoa học công nghệ mang tính chiến lược và năng lực dự trữ mang tính chiến lược trong lĩnh vực phòng chống dịch bệnh và y tế công cộng. Phải đẩy nhanh bù đắp sự yếu kém trong mảng trang thiết bị y tế cao cấp ở Trung Quốc, tăng cường nghiên cứu phát triển công nghệ cốt lõi then chốt, tháo gỡ nút thắt cổ chai về trang thiết bị công nghệ, thực hiện kiểm soát tự chủ trang thiết bị y tế cao cấp.
Trong công tác ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh, dốc sức cứu sống tính mạng của càng nhiều bệnh nhân là nhiệm vụ cấp bách nhất và quan trọng nhất hiện nay. Về việc này, Chủ tịch Tập Cận Bình đề ra nhiều yêu cầu cụ thể và chi tiết, đó là: kiên trì điều phối nghiên cứu lâm sàng và điều trị lâm sàng, để thành quả nghiên cứu càng nghiêng về tuyến đầu lâm sàng; kiên trì kết hợp Đông-Tây y, sử dụng cả thuốc Đông y lẫn Tây y, đẩy nhanh nhân rộng sử dụng thuốc đặc trị qua nghiên cứu và sàng lọc, đồng thời tiếp tục sàng lọc hàng loạt thuốc điều trị hiệu quả theo nhu cầu điều trị trên tuyến đầu, tìm tòi biện pháp điều trị mới, dốc sức ngăn chặn bệnh nhân có triệu chứng nhẹ phát triển thành triệu chứng nặng; áp dụng liệu pháp điều trị tiên tiến như huyết tương của bệnh nhân hồi phục, tế bào gốc, kháng thể đơn dòng, v.v., nâng cao trình độ điều trị bệnh nhân có triệu chứng nặng hoặc nguy kịch.
Nghiên cứu phát triển vắc-xin chống dịch Covid-19 phát huy vai trò cực kỳ quan trọng trong phòng chống dịch bệnh, vì vậy tiến triển của công tác này rất được quan tâm. Trong khi đó, vắc-xin là sản phẩm đặc thù dành cho người khỏe mạnh, có yêu cầu rất nghiêm ngặt về tính an toàn. Trong thời gian khảo sát, Chủ tịch Tập Cận Bình nhiều lần đề cập đến công tác nghiên cứu phát triển vắc-xin, đề ra nhiều yêu cầu “đẩy nhanh” như: “đẩy nhanh thúc đẩy nghiên cứu phát triển vắc-xin dựa trên nhiều giải pháp công nghệ hiện có”, “theo dõi chặt chẽ tiến triển nghiên cứu phát triển ở nước ngoài, tăng cường hợp tác, phấn đấu sớm thúc đẩy thí nghiệm lâm sàng và sử dụng vắc-xin”, còn bố trí lâu dài và chuẩn bị chu đáo trong các mặt xây dựng hệ thống nghiên cứu phát triển và ngành công nghiệp vắc-xin, xây dựng chế độ dự trữ vắc-xin quốc gia, v.v.
Phòng chống dịch bệnh liên quan chặt chẽ với cuộc sống thường ngày, làm thế nào xử lý một cách khoa học và ổn thỏa quan hệ giữa hai việc này luôn là mối quan tâm của Chủ tịch Tập Cận Bình. Trong bài phát biểu, Chủ tịch Tập Cận Bình đã bố trí chi tiết đối với công tác phòng chống dịch bệnh: tận dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, v.v. làm rõ nguồn gốc dịch bệnh đến từ đâu, huy động các nguồn lực tăng cường công tác tâm lý cho quần chúng cách ly ở nhà và gia quyến của bệnh nhân qua đời, kiên trì triển khai phong trào y tế yêu nước, kiên quyết từ bỏ thói quen xấu ăn thịt động vật hoang dã, đề xướng lối sống văn minh, lành mạnh, xanh, bảo vệ môi trường...
Khảo sát tình hình thực tế, đưa ra biện pháp thiết thực, chú trọng hiệu quả thực tế, trong cuộc chiến toàn dân chống dịch với muôn vàn người dân đoàn kết một lòng, mối quan tâm của người dân luôn là mối quan tâm của Chủ tịch Tập Cận Bình.
