Trung Quốc và Nhật Bản là hai nước láng giềng. Quan hệ hai nước từng gặp phải trắc trở đã có xu hướng ấm lên trong những năm qua, quay trở lại quỹ đạo phát triển bình thường, phát triển vững chắc theo hướng tích cực ưu đãi cho nhau và cùng có lợi. Trong tiến trình này, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình nhìn xa trông rộng, nhận định tình thế, dẫn dắt quan hệ hai nước không ngừng được cải thiện trong nhiều thời khắc quan trọng, và chỉ rõ định hướng đúng đắn, phác họa lên hình ảnh tốt đẹp của quan hệ Trung-Nhật trong thời đại mới.
Năm 2017, đối với hai nước Trung Quốc và Nhật Bản là một năm đặc thù, hai nước kỷ niệm 45 năm ngày bình thường hóa quan hệ Trung-Nhật. Khi gặp Thủ tướng Nhật Bản A-bê trong nhiều trường hợp, Chủ tịch Tập Cận Bình đã chỉ rõ mấu chốt cải thiện và phát triển quan hệ Trung-Nhật. Tháng 7 năm 2017, trong thời gian tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm G20 tại Hăm-buốc, Đức, Chủ tịch Tập Cận Bình nhận lời mời có cuộc gặp với Thủ tướng A-bê tại khách sạn, trong cuộc gặp, Chủ tịch Tập Cận Bình chỉ rõ, quan hệ Trung-Nhật phát triển lành mạnh liên quan đến phúc lợi của nhân dân hai nước, cũng có tầm ảnh hưởng quan trọng đối với châu Á và thế giới. Năm 2017 là kỷ niệm 45 năm bình thường hóa quan hệ Trung-Nhật, năm 2018 là kỷ niệm 40 năm ký kết Hiệp ước Hoà bình và Hữu nghị Trung-Nhật. Đây là thời khắc lịch sử quan trọng. Chủ tịch nói:
“Trong thời khắc lịch sử quan trọng này, hai bên nên tăng cường tinh thần trách nhiệm và sứ mệnh, giữ tinh thần tham khảo lịch sử, hướng tới tương lai, loại bỏ các nhân tố quấy nhiễu, thúc đẩy cải thiện và phát triển quan hệ hai nước theo hướng đúng đắn”.
4 tháng sau, trong thời gian tham dự Hội nghị APEC diễn ra tại Đà Nẵng, Việt Nam, Chủ tịch Tập Cận Bình lại có cuộc gặp với Thủ tướng A-bê. Trong cuộc gặp lần này, Chủ tịch Tập Cận Bình chỉ rõ, hai bên nên xuất phát từ lợi ích căn bản của nhân dân hai nước, nắm bắt đúng đắn định hướng hòa bình, hữu nghị, hợp tác, thông qua kiên trì nỗ lực bền bỉ, tích lũy các điều kiện thuận lợi, thúc đẩy quan hệ Trung-Nhật tiếp tục cải thiện, phát triển theo hướng tốt.
Một năm sau, vào thời khắc quan trọng kỷ niệm 40 năm ký kết Hiệp ước Hòa bình và Hữu nghị Trung-Nhật, giao lưu đoàn cấp cao giữa hai nước Trung-Nhật cuối cùng đã cất một bước đi mang tính thực chất. Tháng 5 năm 2018, Thủ tướng Trung Quốc thực hiện chuyến thăm Nhật Bản đầu tiên sau 8 năm. 5 tháng sau, Thủ tướng Nhật Bản thăm Trung Quốc, đánh dấu quan hệ hai nước quay trở lại quỹ đạo phát triển đúng đắn. Tại Nhà khách Quốc gia Điếu Ngư Đài ở Bắc Kinh, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tiếp Thủ tướng A-bê thăm chính thức Trung Quốc. Chủ tịch nói:
“Là nền kinh tế chủ chốt và quốc gia có tầm ảnh hưởng quan trọng trên thế giới, quan hệ Trung-Nhật phát triển lành mạnh và ổn định trong thời gian dài, phù hợp lợi ích căn bản của nhân dân hai nước, cũng phù hợp sự mong đợi phổ biến của khu vực và cộng đồng quốc tế. Năm 2018 là kỷ niệm 40 năm ký kết Hiệp ước Hòa bình và Hữu nghị Trung-Nhật. Dưới những nỗ lực chung của hai bên, quan hệ hai nước quay trở lại quỹ đạo bình thường, tái hiện xu hướng tích cực, đáng để chúng ta quý trọng. Hai bên phải tuân thủ các nguyên tắc được xác định trong 4 văn kiện chính trị Trung-Nhật, kiên trì định hướng hòa bình và hữu nghị, tiếp tục sâu sắc hợp tác cùng có lợi, thúc đẩy quan hệ Trung-Nhật thu được bước phát triển mới trên cơ sở quay trở lại quỹ đạo bình thường”.
Thủ tướng A-bê cho biết, mong thông qua chuyến thăm này, hai bên có thể mở ra kỷ nguyên mới biến cạnh tranh thành điều phối cho quan hệ Nhật-Trung.
Năm 2019 là một năm then chốt trong phát triển quan hệ Trung-Nhật. Năm 2019, nhà lãnh đạo Trung Quốc và Nhật Bản có cuộc gặp tại Nhật Bản. Điều đáng chú ý là, đây là lần đầu tiên Nguyên thủ Trung Quốc đến thăm Nhật Bản sau gần 9 năm. Thủ tướng A-bê đã có cuộc hội đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình vào ngày Chủ tịch đến Ô-xa-ca tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm G20, Thủ tướng A-bê nhiệt tình mời Chủ tịch Tập Cận Bình thăm Nhật Bản vào thời gian hoa anh đảo nở rộ mùa Xuân sang năm, Chủ tịch Tập Cận Bình trả lời rằng, đây là một ý nghĩ hay. Chủ tịch nói:
“Năm nay là kỷ niệm 70 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Nhật Bản cũng bước vào thời đại Lệnh Hòa. Quan hệ Trung-Nhật đứng trên khởi điểm lịch sử mới, tôi nguyện cùng Ngài Thủ tướng tăng cường hướng dẫn từ chiều cao chiến lược, cùng dốc sức phát triển quan hệ Trung-Nhật phù hợp yêu cầu của thời đại mới. Cảm ơn lời mời nhiệt tình của Ngài Thủ tướng. Tôi cho rằng thực hiện chuyến thăm cấp Nhà nước tới quý quốc vào mùa Xuân sang năm là một ý nghĩ hay. Cơ quan ngoại giao của hai nước có thể duy trì trao đổi về thời điểm thăm cụ thể”.
Trong cuộc hội đàm lần này, hai bên đạt được 10 nhận thức chung về thúc đẩy tiếp tục cải thiện và phát triển quan hệ hai nước, nhấn mạnh phải tuân thủ nghiêm khắc các nguyên tắc được xác định trong 4 văn kiện chính trị Trung-Nhật, thực hiện nhận thức chung chính trị “Làm đối tác hợp tác của nhau, không gây nên mối đe dọa cho nhau”; tăng cường dẫn dắt từ lãnh đạo cấp cao, sâu sắc giao thoa lợi ích, tạo môi trường kinh doanh công bằng, không kỳ thị, dự báo được cho doanh nghiệp của mỗi bên; đề nghị đối thoại giữa nền văn minh hai nước, thúc đẩy gắn kết lòng dân, xử lý ổn thỏa các vấn đề nhạy cảm, thúc đẩy phát triển quan hệ an ninh hai bên mang tính xây dựng; tay trong tay ứng phó các thách thức mang tính toàn cầu, bảo vệ chủ nghĩa đa phương và thể chế thương mại tự do, cùng dốc sức phát triển quan hệ Trung-Nhật phù hợp yêu cầu của thời đại mới. Những nhận thức chung này đã định hướng cho quan hệ Trung-Nhật sau này.
Năm nay là kỷ niệm 70 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, cũng là kỷ niệm 47 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Trung-Nhật. Trước thềm Quốc khánh Trung Quốc, Thủ tướng A-bê đặc biệt thông qua video chúc mừng 70 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Thủ tướng A-bê nói:
“Xin chào mọi người, tôi là Sin-dô A-bê. Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tôi xin thay mặt Chính phủ và nhân dân Nhật Bản gửi lời chúc mừng nhiệt liệt”.
Thủ tướng A-bê cho biết, trong thời gian diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm G20 tại Ô-xa-ca, Nhật Bản, Thủ tướng A-bê có cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình, hai bên thảo luận xác định Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ thăm cấp Nhà nước tới Nhật Bản vào mùa Xuân sang năm, đồng thời nhất trí quyết tâm mở ra kỷ nguyên mới cho quan hệ Nhật-Trung. Hai nước Nhật Bản và Trung Quốc gánh vác trách nhiệm quan trọng đối với hòa bình và phồn thịnh của châu Á nói riêng và thế giới nói chung, tin rằng hai nước tay trong tay ứng phó các vấn đề đặt ra cho khu vực và thế giới, cùng đóng góp cho cộng đồng quốc tế, sẽ có lợi cho xây dựng mô hình mới cho quan hệ hai nước trong thời gian tới. Trong phần cuối của video, Thủ tướng A-bê một lần nữa gửi lời chúc phúc tốt đẹp đến phát triển quan hệ Nhật-Trung. Thủ tướng nói:
“Cuối cùng, tôi xin chúc quan hệ Nhật-Trung phát triển bừng bừng, chúc sự nghiệp của các bạn phát triển thành công”.
