Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình từng ví việc hình thành giá trị quan là “cài khuy (cúc) áo”, “khuy áo của cuộc đời cần cài tốt ngay từ đầu”. Câu chuyện “tinh trung báo quốc” của Nhạc Phi chính là “cái khuy áo” đầu tiên của Tổng Bí thư Tập Cận Bình thời niên thiếu. Tại cuộc tọa đàm về công tác văn học nghệ thuật, Tổng Bí thư Tập Cận Bình kể tình duyên văn học của mình, nhớ lại ảnh hưởng của cuốn “Nhạc Phi truyện”. Trong chương trình hôm nay, mời các bạn nghe câu chuyện “Tinh trung báo quốc”.
Trong bài “Tình duyên văn học của Tổng Bí thư Tập Cận Bình” đăng trên “Nhân dân Nhật báo” Trung Quốc số ra ngày 14/10/2016 có đề cập đến bài phát biểu của Tổng Bí thư Tập Cận Bình về “Nhạc Phi truyện”:
“Tôi đọc các tác phẩm văn học đa số đều vào thời thanh thiếu niên, về sau đọc sách chính trị nhiều hơn. Vẫn nhớ hồi còn rất nhỏ, chừng 5, 6 tuổi, mẹ đưa tôi đi mua sách. Khi đó, mẹ tôi làm việc tại Trường Đảng Trung ương. Trên đường từ Trường Đảng Trung ương đến Tây Uyển, có một hiệu sách Tân Hoa. Tôi lười không muốn đi bộ, thế là mẹ cõng tôi đến hiệu sách mua chuyện tranh về Nhạc Phi. Lúc đó có hai phiên bản, một là “Nhạc Phi truyện”, một bộ gồm có nhiều cuốn, trong đó có cuốn “Nhạc mẫu thích tự”; còn có một phiên bản chuyên giới thiệu câu chuyện tinh trung báo quốc, mẹ đều mua cho tôi. Sau khi về nhà, mẹ kể cho tôi nghe các câu chuyện như tinh trung báo quốc, Nhạc mẫu thích tự. Tôi nói, xăm chữ đau lắm nhỉ! Mẹ nói, đau nhưng ghi lòng tạc dạ. Tôi luôn nhớ bốn chữ “tinh trung báo quốc” từ đó đến nay, cụm từ này là mục tiêu mà tôi theo đuổi suốt đời”.
Tình cảm dành cho gia đình và đất nước là văn hóa truyền thống xuyên suốt hàng nghìn năm của Trung Quốc, ăn sâu vào tâm hồn của mỗi người Trung Quốc. Chính điển tích “Nhạc mẫu thích tự” đã giải trình sự dạy dỗ gia giáo, tình cảm dành cho gia đình và đất nước.
Nhạc Phi, sinh năm 1103, tự Bằng Cử, người huyện Thang Âm, châu Tống Tướng (huyện Thang Âm, tỉnh Hà Nam hiện nay), là danh tướng chống quân Kim thời Nam Tống, là nhà quân sự, nhà chiến lược nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc, được tôn vinh là một trong bốn tướng Trung Hưng thời Nam Tống (Trung Hưng là chỉ lịch sử nhà Tống chống lại sự xâm lược của quân đội nhà Kim vào những năm đầu thời Nam Tống). Nhạc Phi tòng quân vào cuối đời Bắc Tống, dẫn đầu đội quân gia tộc họ Nhạc quân tiến hành hàng trăm trận đánh lớn nhỏ chống quân Kim từ năm 1128 đến năm 1141, đánh đâu thắng đó; “chức vụ làm đến cấp tướng”. Năm 1140, Hoàn Nhan Ngột Thuật hủy bỏ cam kết đồng minh đánh Nhà Tống, Nhạc Phi dẫn quân đi bắc phạt, lần lượt thu hồi các nơi như Trịnh Châu và Lạc Dương, lại giành thắng lợi lớn trước quân Nhà Kim tại Yển Thành và Dĩnh Xương, tiến quân vào thị trấn Chu Tiên. Sau khi thắng lớn tại thị trấn Chu Tiên, Kim Ngột Thuật cảm thán “Lay núi dễ, lay đội quân họ Nhạc khó”. Tống Cao Tông và Tần Cối lại một mực cầu hòa, ra lệnh rút quân bằng 12 “Kim Tự Bài”, Nhạc Phi buộc phải thu quân trong tình hình cô đơn không có viện quân. Trong quá trình Nhà Tống và Nhà Kim nghị hòa, Nhạc Phi bị Tần Cối và Trương Tuấn vu cáo hãm hại, bị tống giam. Tháng 1 năm 1142, Nhạc Phi cùng con cả Nhạc Vân và cấp dưới Trương Hiến bị giết hại bởi tội danh “mưu phản” “có lẽ có”. Vào đời Vua Tống Hiếu Tông, vụ án tù oan của Nhạc Phi được sửa lại và được mai táng dưới núi Thê Hà Lĩnh bên bờ Tây Hồ.
Trong quá trình bắc phạt dẹp quân Nhà Kim, Nhạc Phi đã sáng tác bài từ ca thiên cổ tuyệt xướng “Mãn Giang Hồng”: Nộ phát xung quan, bằng lan xứ, tiêu tiêu vũ yết. Đài vọng nhãn, ngưỡng thiên trường khiếu, tráng hoài khích liệt. Tam thập công danh trần dữ thổ, bát thiên lý lộ vân hoà nguyệt. Mạc đẳng nhàn, bạch liễu thiếu niên đầu, không bi thiết. Tĩnh Khang sỉ, do vị tuyết, thần tử hận, hà thời diệt? Giá trường xa, đạp phá Hạ Lan sơn khuyết. Tráng chí cơ xan Hồ lỗ nhục, tiếu đàm khát ẩm Hung Nô huyết. Đãi tòng đầu, thu thập cựu sơn hà, triều thiên khuyết! (Lửa dựng ngút đầu, đứng tựa lan can, trận mưa vừa dứt. Ngóng trời xa, uất hận vang trời, hùng tâm hừng liệt, ba mươi tuổi công danh cát bụi, tám ngàn dặm dầm sương tắm nguyệt. Chẳng an nhàn thiếu niên đầu sớm bạc, bi thiết không nguôi. Mối nhục Tĩnh Khang, chưa xả hết, hận thù này, bao giờ mới diệt? Chiến mã nhung xa, dẫm hạ Lan chừ đạp. Đói vùng lên ăn thịt giặc Hồ, khát cười chém Hung Nô uống huyết. Rồi đây dành lại cả giang sơn, về chầu cửa khuyết). Bài từ ca này hoành tráng quyết liệt, khí phách non sông, thể hiện đầy đủ tinh thần yêu nước thành khẩn của Nhạc Phi một lòng báo quốc, thu phục quê nhà.
Được sự dạy dỗ của cha mẹ và ân sư từ nhỏ, Nhạc Phi trau dồi phẩm chất trung thành, chính khí. Câu chuyện diễn nghĩa “Nhạc mẫu thích tự” xuất hiện sớm nhất trong bản chép lại “Như Thị Quan Truyền Kỳ” đời Nhà Thanh và sách bình luận của Tiền Thái, người Hàng Châu mang tên “Tinh Trung Thuyết Nhạc”. Cuốn “Tống Sử, Nhạc Phi truyện” ghi chép rằng, khi bị oan khuất vu oan giá hoạ, Nhạc Phi xé rách tà áo, trên lưng có xăm bốn chữ lớn “tận trung báo quốc”, khắc sâu vào da. Các thế hệ sau khi bình thư (một hình thức nghệ thuật dân gian của Trung Quốc, khi kể một câu chuyện dài dùng quạt, khăn làm đạo cụ) nói “tận trung báo quốc” thành “tinh trung báo quốc”, câu chuyện có ảnh hưởng rộng rãi, lưu truyền đến nay.
Trong câu chuyện “tinh trung báo quốc” chan chứa tình cảm dành cho gia đình và đất nước, khích lệ Tổng Bí thư Tập Cận Bình trong lòng có nhân dân, phấn đấu không ngừng. Thường mang tấm lòng yêu dân, thường suy nghĩ biện pháp chấn hưng đất nước, thường nhớ chí khí phục hưng, chính là sự miêu tả sinh động tình cảm dành cho gia đình và đất nước của người Cộng sản.
