Nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung ở nước ngoài gìn giữ văn hóa Trung Hoa, tìm kiếm phát triển trong hoàn cảnh khó khăn

180517/tsvh.mp3

Khi mở trang tài khoản chính thức Wechat của Hiệu sách Quang Hoa ở nước Anh, đập vào mắt bạn là dòng chữ "Bạn có lẽ sẽ thấp thoáng nhìn thấy quê hương khi mở cánh cửa của Hiệu sách Quang Hoa". Hiệu sách Quang Hoa nằm tại khu phố người Hoa ở Luân Đôn, Anh, là nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung duy nhất ở nước Anh, đến nay đã hoạt động được 46 năm. Nhiều năm qua, hiệu sách này không những là cửa sổ quan trọng nghiên cứu Trung Quốc cho các nhà Hán học ở Anh, mà còn là quê nhà tinh thần của Hoa kiều và người Hoa ở Anh.

Giống như Hiệu sách Quang Hoa, cũng có nhiều nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung rải rác khắp các nơi trên thế giới. Những hiệu sách này không những gìn giữ nỗi nhớ quê hương của người Hoa ở nước ngoài, mà cũng là kênh quan trọng quảng bá văn hóa Trung Hoa.

Hiệu sách Trung Quốc tại Xít-ni, Ô-xtrây-li-a bắt đầu mở cửa kinh doanh từ năm 1994, đã có những "người hâm mộ" trung thành. Tổng Giám đốc Hiệu sách Trung Quốc Lưu Hiểu Hoa cho biết, nhiều bạn đọc người Hoa đều cảm thấy như về nhà khi đến hiệu sách. Có người có thói quen hẹn gặp nhau tại hiệu sách, có người dù không mua sách nhưng cũng thường đến dạo trong hiệu sách, trò chuyện câu chuyện Trung Quốc với nhân viên hiệu sách.

Ông Phương Hoa, người phụ trách Hiệu sách Hoa văn ở Niu Di-lân cho biết, người địa phương Niu Di-lân thông thường đều đến hiệu sách của ông khi cần sách tiếng Trung, vì họ tin ở nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung. Theo ông Phương Hoa, sách của Trung Quốc muốn đi ra nước ngoài, đặc biệt nên tận dụng tốt kênh nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung ở nước ngoài.

Dù mọi người không ngớt lời ca ngợi nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung ở nước ngoài, nhưng ngày càng nhiều nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung ở nước ngoài lâm vào cảnh khó khăn trong làn sóng hiệu sách thực thể trên toàn cầu đồng loạt đóng cửa.

Học giả người Hoa ở Nhật Khương Kiến Cường cho biết, ở Tô-ky-ô hiện chỉ có hai nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung vẫn hoạt động bình thường. Trong đó có một hiệu sách tên là Văn Thanh Đường, vì cách địa điểm làm việc gần, ông Khương Kiến Cường cũng thường đến dạo trong Hiệu sách Văn Thanh Đường, đi tìm những sách mới xuất bản.

Hiệu sách Trung Quốc ở Ô-xtrây-li-a do bà Lưu Hiểu Hoa kinh doanh cũng từng gặp phải khó khăn. Bà cho biết, năm 1999, hiệu sách từng mở 5 hiệu sách tại Men-bơn, Can-bê-ra, v.v. Sau đó, vì thiếu vốn, những hiệu sách này lần lượt đóng cửa, chỉ giữ lại "đại bản doanh" ở Xít-ni. 5 năm trước, vì tiền thuê nhà đắt đỏ, hiệu sách ở Xít-ni buộc phải chuyển đến địa chỉ mới.

Ông Phương Hoa cho biết, sau gần 9 năm hoạt động, hiệu sách tiếng Trung của ông ở Niu Di-lân đã mất đi gần một nửa bạn đọc. Về nguyên nhân, ông Phương Hoa phân tích rằng, hiện nay, nhiều người nhận thông tin qua mạng In-tơ-nét, điện thoại di động, không mua sách in nữa; ngoài ra, Trung Quốc có nhiều nhà mạng bán sách cung cấp dịch vụ gửi sách sang nước ngoài, cũng khiến bạn đọc đến hiệu sách mua sách ít đi.

Trong hoàn cảnh khó khăn, nhiều người kinh doanh nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung vẫn kiên trì tâm nguyện hồi ban đầu với tấm lòng nhiệt huyết.

Bà Lưu Hiểu Hoa cho biết, kinh doanh hiệu sách tuy khó khăn, nhưng bà cảm thấy rất vui mừng với vai trò là người quảng bá văn hóa Trung Hoa.

Ông Lý ở Men-bơn, Ô-xtrây-li-a mặc dù đã chuyển nhượng nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung sau 3 năm kinh doanh do nguyên nhân gia đình, nhưng ông Lý vẫn quan tâm động thái của hiệu sách. Mỗi khi phát hiện sách hay, ông lập tức giới thiệu cho ông chủ hiệu sách hiện nay. Ông cho biết, kinh doanh hiệu sách là nhằm giới thiệu bề dày văn hóa của Trung Quốc ra thế giới, để mọi người biết những điều tốt đẹp của Trung Quốc.

Dĩ nhiên, sự phát triển của các nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung ở nước ngoài cũng không phải chẳng có chút điểm sáng nào. Một số hiệu sách nỗ lực tìm kiếm chuyển biến, tranh thủ cơ hội phát triển.

Chẳng hạn, Hiệu sách Quang Hoa ở Anh kết hợp đặc điểm của nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung ở nước ngoài, tìm tòi mô hình "hiệu sách kiểu đắm chìm". Hiệu sách quanh năm mở các lớp đào tạo thư họa, nghệ thuật thưởng thức trà, v.v., như vậy vừa có thể thúc đẩy tiêu thụ sách, sản phẩm văn hóa sáng tạo liên quan ở hiệu sách trong khi tạo cơ hội cho bạn đọc tìm hiểu văn hóa Trung Quốc. Ngoài ra, hiệu sách còn mở thêm kênh tiêu thụ trực tuyến, hợp tác với nhà xuất bản, mở rộng kênh bán sách.

Ông Phương Hoa là Tổng Giám đốc của Hiệu sách Hoa văn ở Niu Di-lân. Hiệu sách rộng gần 100 mét vuông, nằm ở Ốc-lan, thành phố lớn nhất Niu Di-lân. Trên các giá sách trong hiệu sách bày đầy đủ các loại sách tiếng Trung về các đề tài như Trung Quốc học, lịch sử, kinh tế, dưỡng sinh, v.v. Ngoài ra, hiệu sách cũng kinh doanh các mặt hàng như tạp chí tiếng Trung, đĩa hát, bút lông, mực, giấy Tuyên Thành, v.v.

Năm 2003, ông Phương Hoa từ Trung Quốc đến Niu Di-lân. Sau 2 năm làm ở đài phát thành do người Hoa địa phương kinh doanh, ông Phương Hoa thử gửi 100 quyển tạp chí "Bạn đọc" qua chuyển phát nhanh từ Trung Quốc, bán tại siêu thị ở Niu Di-lân, rất nhanh những tạp chí này đã bán hết. Điều này đã mang lại sự khích lệ rất lớn cho ông Phương Hoa, sau đó, ông đã nhập hơn 100 loại tạp chí từ Trung Quốc để bán ở Niu Di-lân. Tháng 6 năm 2008, dưới sự cổ vũ của bạn bè, ông Phương Hoa chính thức mở cửa kinh doanh Hiệu sách Hoa văn ở Niu Di-lân.

Tờ báo tiếng Trung địa phương đã đưa tin hiệu sách mở cửa kinh doanh, nhiều người Hoa đều rất quan tâm. Ông Phương Hoa còn nhớ, ngày đầu mở cửa kinh doanh, hiệu sách có hoạt động khuyến mại giảm giá, một cụ già Hoa kiều dẫn cháu đến hiệu sách mua sách và khăng khăng không hưởng giá khuyến mại. Cụ già nói với ông Phương Hoa rằng, cụ không cần hưởng giá khuyến mại, chỉ mong ông Phương Hoa kiên trì kinh doanh hiệu sách này, để thế hệ sau có nơi mua sách tiếng Trung, cảm nhận văn hóa Trung Hoa.

Ông Phương Hoa không bao giờ quên lời nói của cụ già Hoa kiều này. Tuy người Hoa ở Niu Di-lân không nhiều, kinh doanh hiệu sách gặp phải nhiều khó khăn, nhưng mỗi khi nhớ đến lời nói này, ông Phương Hoa lại có thêm động lực kiên trì kinh doanh hiệu sách.

Hiệu sách Hoa văn Niu Di-lân tuy chủ yếu hướng tới người Hoa ở địa phương, nhưng cũng trở thành nơi người địa phương say mê văn hóa Trung Hoa sẵn sàng dừng chân lại.

Ông Phương Hoa cho biết, sau khi phát hiện ra Hiệu sách Hoa văn, ông John hơn 60 tuổi thường đến hiệu sách trò chuyện với ông Phương Hoa. Tuy chỉ biết một ít tiếng Trung, nhưng ông John rất yêu văn hóa Trung Hoa. Mỗi khi hiệu sách tổ chức hoạt động, ông John nhất định đến làm người tình nguyện.

Ông Phương Hoa cho biết, Hiệu sách Hoa văn Niu Di-lân lâu nay luôn tặng sách tiếng Trung cho các trường công lập ở địa phương, mong học sinh có hứng thú với tiếng Trung, cũng mong người các sắc tộc khác tìm hiểu văn hóa Trung Hoa qua mặt bằng hiệu sách.

Để thu hút càng nhiều bạn đọc quan tâm đến hiệu sách, tìm hiểu văn hóa Trung Hoa, ông Phương Hoa quyết định, mỗi năm tổ chức định kỳ Liên hoan văn hóa đọc sách từ năm 2009, và mời một danh nhân văn hóa Trung Quốc đảm nhiệm Đại sứ. Dưới sự nỗ lực của ông Phương Hoa, những học giả văn hóa nổi tiếng Trung Quốc như Dịch Trung Thiên, Vu Đan, v.v., đều từng đảm nhiệm Đại sứ cho Liên hoan văn hóa đọc sách.

Tuy có những nỗ lực, nhưng hiệu sách thực thể vẫn phải đối mặt với xu thế suy yếu do bị tác động mạnh trong thời đại công nghệ thông tin, Hiệu sách Hoa văn Niu Di-lân cũng không là ngoại lệ. Ông Phương Hoa còn nhớ, hồi Hiệu sách Hoa văn vừa bắt đầu mở cửa kinh doanh, ở Niu Di-lân có khoảng 5 nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung, đến nay, 4 nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung đã lần lượt đóng cửa, Hiệu sách Hoa văn Niu Di-lân trở thành nhà sách duy nhất vẫn kinh doanh bình thường.

Nói đến hiện trạng một nửa bạn đọc đã không đến hiệu sách mua sách nữa, ông Phương Hoa cảm thấy hơi tiếc. Ông phân tích nguyên nhân cho biết, nhiều người hiện nay nhận thông tin qua mạng In-tơ-nét, điện thoại di động, v.v., nên không mua sách in nữa; nhiều nhà mạng bán sách của Trung Quốc cung cấp dịch vụ gửi sách sang nước ngoài, khiến bạn đọc phân luồng. Ngoài ra, các đường bay thẳng Trung Quốc – Niu Di-lân gia tăng, việc đi về Trung Quốc trở nên tiện lợi hơn, nên một số người trực tiếp mua sách ở Trung Quốc.

Về hoàn cảnh kinh doanh khó khăn, ông Phương Hoa cho biết, tuy kiên trì kinh doanh hiệu sách chẳng phải là chuyện dễ dàng, nhưng ông vẫn lựa chọn tiếp tục kiên trì. Ông cho biết, hiệu sách hiện thông qua tổ chức triển lãm sách và các hoạt động khác để duy trì kinh doanh. Ông mong nhà sách chuyên bán sách tiếng Trung ở nước ngoài sẽ được quan tâm và ủng hộ nhiều hơn.