Lần thứ 63, Mỹ lại gây sự tại WTO

Ngày 27/2, tại hội nghị thường kỳ của Cơ quan giải quyết tranh chấp Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Mỹ lại một lần nữa lạm dụng “quyền phủ quyết bằng một phiếu chống”, đã phủ quyết đề án về việc khởi động trình tự tuyển chọn thẩm phán mới của Cơ quan phức thẩm. Đề án này do 127 nước thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới đề xuất, nhưng đã là lần thứ 63 bị ngăn cản. Goa-tê-ma-la thay mặt các nước phát biểu nêu rõ, cách làm ngăn cản trình tự tuyển chọn thẩm phán mới không có bất cứ cơ sở pháp lý nào, đã gây tổn hại tới quyền lợi của nhiều thành viên Tổ chức Thương mại thế giới.

Cơ chế giải quyết tranh chấp là một trong những trụ cột quan trọng của Tổ chức Thương mại thế giới. Những năm gần đây, do Chính phủ Mỹ luôn ngăn cản việc bổ nhiệm thẩm phán nới, tháng 12/2019, cơ quan này chỉ còn lại một thẩm phán, buộc phải “ngừng hoạt động”, Tổ chức Thương mại thế giới lâm vào cuộc khủng hoảng lớn nhất kể từ khi thành lập đến nay. Ngày 30/11/2020, toàn bộ thẩm phán của Cơ quan phức thẩm đều đã hết nhiệm kỳ.

Nói đến Tổ chức Thương mại thế giới và tiền thân của tổ chức này là Hiệp định chung về thuế quan và thương mại, Mỹ đều là một trong những nước thành viên sáng lập chính. Tại sao những năm gần đây Mỹ lại nhiều lần gây trở ngại? Nhân sĩ phân tích nêu rõ, nguyên nhân căn bản là cùng với sự trỗi dậy của các nền kinh tế mới nổi, Mỹ cho rằng quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới đã không còn có lợi cho việc bảo vệ lợi ích của mình, kiềm chế Mỹ “thoải mái” thực thi các chính sách thương mại. Những năm gần đây Mỹ ra sức thực thi chính sách chủ nghĩa bảo hộ thương mại, phát động cuộc chiến thương mại với nhiều bên như Trung Quốc và Liên minh châu Âu. Trong mắt Mỹ, nếu không thể cải tạo Tổ chức Thương mại thế giới thành cơ quan phục vụ cho lợi ích của mình, thì làm tê liệt cơ chế giải quyết tranh chấp, tối thiểu tránh đưa ra những phán quyết bất lợi đối với Mỹ.

Quy tắc quốc tế không phải là “gia quy” của Mỹ, không thể chỉ phục vụ cho Mỹ. Nếu Mỹ khăng khăng gây sự và đặt chướng ngại vật tại Tổ chức Thương mại thế giới, cuối cùng sẽ phát hiện, vác đá ghè chân mình, người bị vấp ngã cũng là bản thân mình.