Liệu nCoV sau khi biến thể có lây nhiễm nhanh hơn, tính nguy hiểm gây chết người càng cao hơn không? Tại sao bệnh nhân lại dương tính trở lại sau khi khỏi bệnh? Liệu nghiên cứu phát triển vắc-xin phòng ngừa nCoV có bị tác động bởi nCoV biến thể hay không?

 

Phát hiện nCoV biến thể, phổ hệ vi rút mới

nCoV “thay hình đổi dạng 72 lần”

Mới đây, nhiều nước trên thế giới đều phát hiện nCoV biến thể, trường hợp biến thể gây quan tâm gần đây nhất đến từ Ma-lai-xi-a, ngày 16/8, quan chức Bộ Y tế Ma-lai-xi-a cho biết, ghi nhận 4 trường hợp nCoV biến thể D614G.

Trước đó một ngày, phương tiện truyền thông Ấn Độ cho biết, nhân viên nghiên cứu nước ngày phát hiện 73 loại biến thể nCoV tại bang Orissa.

Trên thực tế, Tổ chức Y tế thế giới trước đó cũng nêu rõ, các nhà khoa học đã phát hiện biến thể nCoV ngay từ tháng 2, hơn nữa nCoV biến thể đã lây lan tại châu Âu và châu Mỹ.

Nga cuối tháng 6 cũng cho biết, nCoV tại Nga đã biến thể, nhưng biến thể không gây đổi thay quan trọng đối với đặc tính vi rút.

Ngoài ra, Nhật, Việt Nam, Ai-xơ-len v.v đều xuất hiện trường hợp nCoV biến thể.

Các nhà khoa học có quan điểm khác nhau về vấn đề liệu vi-rút biến thể lây nhiễm nhanh hơn, tính nguy hiểm gây chết người cao hơn hay không.

Liệu nCoV biến thể có thể khiến tốc độ lây nhiễm của nCoV nhanh hơn không? Mới đây, trong khi công bố ghi nhận 4 trường hợp biến thể nCoV D614G, nêu rõ nCoV biến thể “có sức lây gấp 10 lần”, một lần nữa gây quan tâm rộng rãi.

Một nhà khoa học hàng đầu của Tổ chức Y tế thế giới Xva-mi-na-tan tháng 7 từng cho biết, phòng thí nghiệm nghiên cứu phát hiện, nCoV biến thể D614G có khả năng khiến vi-rút tăng tốc nhân bản, tính lây nhiễm có thể tăng cường, nhưng kết quả phòng thí nghiệm còn có sự khác biệt khá lớn so với sự biến đổi trong lây nhiễm thực tế.

Mới đây, Cố vấn cấp cao, Chủ tịch dự bị Hội học thuật bệnh truyền nhiễm quốc tế Bệnh viện Đại học Quốc gia Xin-ga-po Paul Tambyah cho biết, có chứng cứ cho thấy, trong khi lan truyền tại một số khu vực, tỷ lệ gây tử vong của nCoV biến thể D614G có xu thế giảm xuống, điều này có nghĩa là tính gây chết người của nó tương đối thấp.

Tuy nhiên, một nghiên cứu đăng trên “Tạp chí Bệnh truyền nhiễm quốc tế” tháng 5 cho thấy, nCoV biến thể D614G sau khi lây nhiễm Covid-19 có thể liên quan tới tỷ lệ gây tử vong hơn. Nhân viên nghiên cứu cho thấy, một đặc trưng của nCoV có thể gây lây nhiễm chí mạng trong nhóm người châu Âu chính là mang nCoV biến thể D614G. Nhưng các nhà nghiên cứu lại cho rằng, nghiên cứu này thiếu chứng cứ thí nghiệm.

Trường hợp dương tính trở lại thu hút quan tâm cao

Kháng thể có tác dụng bao lâu?

Điều đáng lo ngại là, chúng ta phải đối mặt với nhiều thách thức không chỉ nCoV biến thể. Mới đây, những bệnh nhân nhiễm Covid-19 khỏi bệnh của một số nước như Hàn Quốc, Nga v.v, xuất hiện dương tính trở lại, khiến những người khỏi bệnh lo ngại một lần nữa bị nhiễm.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia y học Pháp cho rằng, một số bệnh nhân khỏi bệnh dương tính trở lại, có thể do kết quả xét nghiệm sai; một nhà vi-rút học của Viện Nghiên cứu sinh vật học tế bào tổng hợp Pa-ri-Saclay cho biết, có thể do vi-rút trong cơ thể người bệnh chưa hoàn toàn bị tiêu diệt.

Ngoài ra, trường hợp “dương tính trở lại” còn thúc đẩy nghiên cứu kháng thể Covid-19 có thể tồn tại bao lâu trong cơ thể con người. Theo kết quả nghiên cứu của Anh công bố tháng 7, chỉ có 16,7% bệnh nhân vẫn đầy đủ kháng thể sau 65 ngày xuất hiện triệu chứng.

Chuyên gia bệnh truyền nhiễm hàng đầu Bộ Y tế Nga Khưu-la-nốp mới đây cho biết, hiện chưa có số liệu khoa học về kháng thể trên cơ thể bệnh nhân từng bị lây nhiễm Covid-19 tồn tại bao lâu cũng như sản sinh bao nhiêu kháng thể theo mức độ lây nhiễm. Nhưng điều có thể khẳng định là, đa số bệnh nhân từng bị lây nhiễm đều sẽ sản sinh kháng thể.

Ngoài ra, Tạp chí “Tế bào” số ra mới nhất cho biết, cho dù không xét nghiệm ra phản ứng kháng thể, bệnh nhân nhiễm nhẹ cũng sẽ dẫn đến phản ứng tế bào T ký ức mạnh. Phản ứng tế bào T ký ức do tiếp xúc hoặc nhiễm vi rút Covid-19 có lẽ là thành phần miễn dịch quan trọng phòng ngừa dẫn đến nhiễm nặng Covid-19.

Vi-rút biến thể liệu có dẫn đến việc nghiên cứu phát triển vắc-xin thất bại hay không?

Chuyên gia: tính khả năng rất ít

Trước nhiều con số bí ẩn trong dịch Covid-19, vắc-xin trở thành “cứu tinh” chiến thắng vi-rút đích thực. Vậy, vắc-xin đang nghiên cứu phát triển liệu có hiệu quả đối với vi-rút biến thể hay không?

Nhiều chuyên gia cho biết, hiện tính khả năng vi-rút biến thể dẫn đến việc nghiên cứu phát triển vắc-xin thất bại rất ít. Một mặt, việc nghiên cứu phát triển vắc-xin Covid-19 có đủ lô-cut (tức vị trí của gen trên nhiễm sắc thể), có thể gây tác dụng bảo vệ miễn dịch, sự đột biến của rất nhiều lô-cut gen, chưa chắc sẽ khiến vắc-xin mất hiệu lực.

Mặt khác, dù nCoV biến thể nhanh như thế nào, cũng nằm trong chủng loại vi-rút cô-rô-na, hiện nay việc nghiên cứu dữ liệu lớn phát triển nhanh chóng, hễ xuất hiện biến thể mới, có thể nhanh chóng chỉ đạo cải tiến vắc-xin.

Hiện nay, để nhanh chóng kiểm soát dịch Covid-19 lây lan, nhiều nước trên thế giới đẩy nhanh nhịp bước nghiên cứu phát triển vắc-xin. Nga đã đăng ký loại vắc-xin đầu tiên mang tên “vệ tinh V”, Thủ tướng Ấn Độ nói nước này sẽ sản xuất quy mô lớn vắc-xin Covid-19 trong nước; Nam Phi ngày 17 khởi động thí nghiệm lâm sàng vắc-xin thứ hai; vắc-xin do Cu-ba sản xuất sắp đưa vào thử nghiệm lâm sàng.

Cho dù việc nghiên cứu phát triển vắc-xin có nhiều tiến triển, nhưng trước khi vắc-xin được chính thức đưa vào sử dụng, chuyên gia cảnh báo, người dân vẫn phải giữ cảnh giác, tuân thủ quy định phòng chống dịch bệnh.