Chú Biên Cửu, "Ông bố của cây" ở Sơn Nam, Tây Tạng

Huyện Trát Nang thành phố Sơn Nam Khu tự trị Tây Tạng nằm ở lòng chảo trung du sông Ya Lu Zang Bu, mùa đông xuân nhiều gió cát, ít mưa, trồng cây gây rừng có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với phòng chống và trị lý bão cát địa phương. Tại huyện Trát Nang, chú Biên Cửu trồng và bảo vệ cây được mọi người gọi thân mật là "ông bố của cây". Bà con địa phương nói, chỉ cần là giống cây do chú Biên Cửu trồng, tỷ lệ sống sẽ rất cao, bởi vì chú đã dồn rất nhiều tình cảm cho cây.

Tại cơ sở vườn ươm cây giống của chú Biên Cửu ở thôn Sung Đôi huyện Trát Nang, phóng viên đã gặp chú Biên Cửu đen và gầy. Chú Biên Cửu năm nay 59 tuổi, sống ở làng La Đôi, xã Trát Kỳ, huyện Trát Nang, thành phố Sơn Nam. Nói đến nguyên nhân trồng cây, chú Biên Cửu đã kể câu chuyện chăn cừu của mình.

"Năm 17 tuổi, tôi bắt đầu đi chăn cừu, đã được 8 năm. Khi lên núi đi chăn cừu, tôi thường mang cây giống nhỏ trong làng đi trồng trên núi. Sau vài năm, tôi phát hiện cây đã lớn lên, khi tôi chăn cừu, không những có thể nghỉ mát, mà còn có thể nấu chè dưới gốc cây, đến mùa thu lá cây rụng xuống, cừu cũng có thể ăn. Lúc đó tôi nghĩ, cây rất có giá trị. Về sau tôi dần dần tham gia vào công việc trồng cây".

Năm 1990, Cục Lâm nghiệp khu vực Sơn Nam bắt đầu triển khai công trình trồng cây Nhã Giang, chú Biên Cửu nắm bắt một số kỹ năng trồng cây đã tham gia trồng cây với tư cách là nhân viên hợp đồng. Sau đó, chú Biên Cửu dẫn theo 12 người bắt đầu công việc nhận khoán khoan giếng, lắp nhà bảo vệ rừng, trồng cây, v.v, bắt đầu lịch trình khởi nghiệp trồng cây gây rừng và bảo vệ rừng.

Cơ sở vườn ươm cây giống đầu tiên mà chú Biên Cửu khai hoang xây dựng là ở xã Kết Ba huyện Nãi Đông, thành phố Sơn Nam. Năm 1991, Cục Lâm nghiệp khu vực Sơn Nam giao một mảnh đất hoang với diện tích khoảng 5 héc-ta, chú Biên Cửu đào giềng, lập hàng rào, làm đất, xây dựng vườn ươm cây giống. Năm 1992, cũng tại xã Kết Ba, chú lại khai hoang xây dựng một cơ sở vườn ươm cây giống với diện tích khoảng 20 héc-ta, tại cơ sở này, chú Biên Cửu làm đất, trồng cây đã được 5 năm tròn.

Quê hương của chú Biên Cửu cũng có rất nhiều đất cát và đất bỏ hoang. Năm 2000, chú nảy sinh ý định xây dựng một vườn ươm cây giống tại quê hương. Năm 2004, chú Biên Cửu đã khoán một miếng đất hoang với diện tích hơn 13 héc-ta của thôn Sung Đôi, ký Hợp đồng nhận khoán 50 năm với xã. Trong quá trình này, chú Biên Cửu đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của Cục Lâm nghiệp khu vực Sơn Nam, Cục Lâm nghiệp giao tổng vốn xây dựng vườn ươm cây giống cá thể tổng cộng 600 nghìn Nhân dân tệ cho chú Biên Cửu, bên cạnh đó chú Biên Cửu cũng đầu tư toàn bộ 200 nghìn Nhân dân tệ kiếm từ lái xe và khoán công trình vào việc xây dựng vườn ươm cây giống. Tại đây, chú Biên Cửu đã cải tạo đất, lập hàng rào của cơ sở và xây dựng ba nhà kính ươm tạo cây giống. Năm 2005, chú Biên Cửu bắt đầu trồng cây.

Ban đầu, việc chú Biên Cửu xây dựng cơ sở vườn ươm cây giống tại làng Sung Đôi không được bà con dân làng khẳng định. Nơi sở tại của Cơ sở vườn ươm cây giống trước kia là một thung lũng, mỗi khi mưa lớn thì thường có đá to từ trên núi lăn xuống. Hơn nữa, nguồn nước vùng này toàn bộ dựa vào nước giếng, nhưng điện áp ở đây không ổn định, khó có thể bơm nước lên để tươi cây. Ngoài ra, ở đây vốn là đất bỏ hoang, chẳng mọc được gì. Dân làng đều nghi ngờ liệu trồng cây trên đất như vậy có sống được không?

Chú Biên Cửu thông cảm sự nghi ngờ của bà con, khó khăn lớn nhất mà chú gặp phải khi xây dựng vườn ươm cây giống đúng là thiếu nước tươi cây. Năm 2005, khi bắt đầu trồng cây tại cơ sở, có 2 héc-ta đất cần phải tưới nước, lúc thiếu nước, chú mỗi ngày phải lái máy kéo 12 chuyến đến sông chở nước. Chú nói:

"Khó khăn lớn nhất tôi gặp phải là không có điện, không thể bơm nước lên, về sau tôi tự lái máy kéo đến sông chở nước về tưới cây".

Để chọn cây giống thích hợp sống trên khu vực cao nguyên, chú Biên Cửu từng đến nhiều nơi trong nước mua giống cây. Chú nói, tại cơ sở này một lần trồng 100 giống cây, qua một mùa đông, thường chỉ có khoảng 30 cây có thể sống sót. Trước tỷ lệ cây giống sống sót chỉ vào khoảng 30%, chú Biên Cửu không nản chí, cuối cùng chú đã chọn ra 56 loại giống cây trồng trên cơ sở.

Trong 5 năm từ năm 2004-2008, chú Biên Cửu luôn sống xa gia đình, một lòng một dạ dồn hết vào việc xây dựng cơ sở vườn ươm cây giống, mỗi tháng chỉ về nhà 2-3 lần. Chính vì sự nỗ lực không ngừng, quyết tâm to lớn cũng như kinh nghiệm và kỹ năng trồng cây, chú Biên Cửu đã xây dựng thành công cơ sở vườn ươm cây giống, giờ đã mở rộng diện tích của cơ sở vườn ươm cây giống đến 37 héc-ta.

Chú Biên Cửu nói, trong quá trình xây dựng cơ sở vườn ươm cây giống, mặc dù đã gặp rất nhiều khó khăn, nhưng chú chưa hề nghĩ từ bỏ. Khi cây mọc không tốt, chú sốt ruột đến nỗi nói chuyện với cây. Chú nói:

"Tôi chưa hề nghĩ từ bỏ, trong lòng tôi nghĩ, tôi nhất định phải trồng tốt cây này. Tôi đã gửi gắm nhiều hy vọng đối với một số cây, không ngừng theo dõi, bón và tưới nước, có lúc muốn mang nó về nhà. Nếu mọc không tốt, tôi tức giận nói với cây rằng, ta đã nghĩ nhiều cách như vậy, sao mày còn không mọc tốt hả? ', ngoài ra, tôi chưa hề nghĩ từ bỏ".

Chú Biên Cửu biết nói chuyện với cây, dồn hết tâm sức vào cây đã xây dựng đất hoang ngày xưa thành cơ sở vườn ươm cây giống xanh rờn. Hiện nay, thu nhập tiêu thụ cây hàng năm của chú Biên Cửu đạt hơn 2 triệu Nhân dân tệ, ngoài giá thành mua giống cây và tiền lương nhân viên, chú có thể diễn ra khoảng 300-400 nghìn Nhân dân tệ.

Chú Biên Cửu làm giàu nhưng không quên bà con dân làng. Hiện nay trong vườn cây giống có 76 nhân viên cố định, hơn 270 công nhân làm theo mùa vụ lâu dài, công việc chính của họ là trồng cây, làm cỏ, tưới cây, tỉa cành v.v, thu nhập cao nhất có thể lên tới 230 Nhân dân tệ/ngày, thấp nhất cũng đến 140 Nhân dân tệ/ngày. Không những là cung cấp cơ hội việc làm cho bà con, tăng thu nhập, chú Biên Cửu còn giúp bà con giải quyết các vấn đề thiếu nước sinh hoạt, cấp điện và làm đất canh tác v.v.

Nói đến ý định trong tương lai, chú Biên Cửu không những mong có thể tiếp tục trồng và bảo vệ cây trên đất hoang, mà còn muốn xây dựng cơ sở vườn ươm cây giống của thôn Sung Đôi thành công viên. Chú nói:

"Bước tiếp theo tôi muốn trồng cây trên núi có điều kiện không tốt. Tôi mong về sau có thể xây dựng cơ sở vườn ươm cây giống này thành Công viên Nhân dân, như điểm du lịch, để mọi người đến tham quan".