Cẩm nang ẩm thực và trà dùng trong mùa đông

Mùa đông là mùa thời tiết giá rét nhất của bốn mùa trong năm. Mùa đông cũng là mùa hàn khí và tà khí thịnh vượng nhất, chúng rất dễ gây tổn hại tới dương khí của cơ thể con người chúng ta. Nếu mùa đông không coi trọng dưỡng sinh, thì sẽ khiến dương khí của chúng ta bị tổn thương mà dẫn đến bệnh tật. Vậy làm thế nào mới có thể bảo vệ dương khí trên cơ thể con người? Về mặt ăn uống, cần phải ăn thực phẩm tính ôn nhiệt, hạn chế thực phẩm tính hàn và tính mát. Phương pháp dưỡng sinh trong "Nội kinh" cho biết: "Dùng hàn viễn hàn, thực diệc đồng pháp", có nghĩa là trong mùa đông chúng ta cần phải dùng thực phẩm tính ôn nhiệt, nhằm tăng cường dương khí để bổ ích cho sự hư nhược của cơ thể, đề phòng hàn khí thâm nhập từ bên ngoài. Các thực phẩm tính ôn nhiệt thường dùng trong thường ngày gồm có thịt cừu, thịt bò, hành, gừng, rau hẹ, cùi long nhãn, v.v..

Nhưng, điều cần phải lưu ý là, cho dù trong mùa đông cũng cần phải luôn thực hiện chế độ ăn uống đều độ, tức là bổ sung thực phẩm tính ôn nhiệt vừa phải trên cơ sở chế độ ăn uống thường ngày. Bởi vì trong mùa đông, cơ bắp, da và chân lông đều ở trạng thái khép kín, nếu bồi bổ thái quá, dẫn đến dương khí quá thịnh, không thể phát tán, khiến nhiệt ứ đọng trong bên trong cơ thể và xuất hiện chứng nội nhiệt. Cho nên về ăn uống cũng cần phải coi trọng song song cả về tư âm và bổ dương. Để nhắc nhở mọi người hãy chú trọng cả về bổ âm và bổ dương trong dưỡng sinh, chuyên gia y tế còn chủ trương "thu đông dưỡng âm". Qua đó cho thấy, tư âm, hành khí cũng hết sức quan trọng trong khi bổ dương.

Mùa đông hàn khí và tà khí rất thịnh, nếu không chú ý chăm sóc sức khỏe bằng ăn uống, thường ăn thực phẩm sống, thực phẩm nguội và hàn lạnh như đồ uống đông lạnh, nước đá,... thì sẽ tổn hại tới chức năng tỳ vị, dễ xuất hiện các chứng đau dạ dày, trướng bụng, nôn mửa, tiêu chảy, v.v..

Trường hợp xuất hiện các triệu chứng trên, thì chúng ta có thể tham khảo sử dụng bài thuốc làm ấm dạ dày sau đây:

Trà gừng-tía tô làm ấm dạ dạy

Nguyên liệu: Gừng tươi 3 gam, tía tô 3 gam, đường đỏ 15 gam.

Cách làm: Gừng tươi thái chỉ, tía tô vò thành dạng vụn, cùng đường đỏ cho vào cốc, pha bằng nước đun sôi, ngâm trong vài phút, rồi uống nước trà dạng nóng cho đến hết.

Công hiệu: Tán hàn làm ấm dạ dày.

Kiêng kỵ: Những người âm hư, thấp nhiệt ứ đọng bên trong cơ thể hoặc ngoại cảm phong nhiệt kiêng dùng. Trường hợp mắc bệnh tiểu đường cấm dùng đường đỏ.