Từ tháng 1/2013, Phi-li-pin đã đơn phương đưa vấn đề tranh chấp Nam Hải lên trọng tài quốc tế và thúc đẩy cho đến nay. Sau khi Toà trọng tài tháng 10 năm ngoái đưa ra phán quyết về có quyền quản lý, báo giới phổ biến suy đoán phán quyết cuối cùng sẽ được đưa ra vào trước cuối tháng 6 năm nay. Phó Vụ trưởng Vụ Biên giới và Hải dương Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tiêu Kiến Quốc trả lời phỏng vấn phóng viên Đài chúng tôi cho biết, vụ án trọng tài là một trò hề chính trị khoác áo luật pháp, không có bất cứ hiệu lực pháp lý gì, lập trường không chấp nhận, không tham gia của Chính phủ Trung Quốc là rất đúng đắn.
Hơn 3 năm qua, với lập trường không chấp nhận, không tham gia, Chính phủ Trung Quốc đã kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và quyền lợi biển của mình, kiên trì con đường đúng đắn Trung Quốc và Phi-li-pin giải quyết tranh chấp liên quan thông qua đàm phán trực tiếp, kiên trì bảo vệ sự tôn nghiêm và uy tín của luật pháp quốc tế như "Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển", dứt khoát phản đối mọi hành động cưỡng chế thúc đẩy trọng tài và thổi phồng hâm nóng của Phi-li-pin, phản đối mọi cách làm cưỡng chế thúc đẩy trong khi không có quyền quản lý của cái gọi là toà trọng tài quốc tế, phản đối mọi lời nói và hành động cổ súy cho Phi-li-pin và toà trọng tài của bất cứ nước nào. Ông Tiêu Kiến Quốc cho rằng, lập trường của Trung Quốc có thể khái quát thành "4 không".
"Tức không chấp nhận, không tham gia, không công nhận và không thi hành. Tôi nhận thấy rằng lập trường của Chính phủ Trung Quốc sẽ không thay đổi, hơn thế nữa còn có cơ sở pháp lý đầy đủ, hoàn toàn là nhằm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia, bảo vệ nguyên tắc bình đẳng của các nước chủ quyền, cũng là nhằm bảo vệ tính hoàn chỉnh và uy tín của Công ước về Luật Biển".
Ông Tiêu Kiến Quốc chỉ ra rằng, sở dĩ Trung Quốc áp dụng lập trường "4 không" là vì việc Phi-li-pin đơn phương đưa vấn đề lên trọng tài là vi phạm luật pháp quốc tế, áp dụng và lạm dụng ác ý trình tự giải quyết tranh chấp cưỡng chế của "Công ước", hơn thế nữa bản thân trọng tài vụ án Nam Hải được thành lập theo yêu cầu của Phi-li-pin cũng thiếu tính hợp pháp và công minh. Việc Trung Quốc không chấp nhận, không tham gia trọng tài chính là hành động chính nghĩa bảo vệ pháp quyền quốc tế.
Thời gian gần đây có nhiều dư luận suy đoán phán quyết cuối cùng của toà trọng tài có thể sẽ bất lợi đối với Trung Quốc, Trung Quốc sẽ đối mặt với sức ép khá lớn, đặc biệt là có một số phương tiện truyền thông quan ngại một khi toà trọng tài đưa ra phán quyết bất lợi cho Trung Quốc, rất có thể sẽ mang lại cái gọi là 'gợi ý' cho Việt Nam cũng có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc trên Nam Hải. Về việc này, ông Tiêu Kiến Quốc cho biết:
"Về vụ trọng tài của Phi-li-pin, Trung Quốc đã tỏ rõ lập trường kiên quyết phản đối. Trung Quốc cũng kiên quyết phản đối nước khác theo gót nêu vấn đề lên trọng tài quốc tế, như vậy sẽ làm tổn hại toàn diện quan hệ giữa Trung Quốc với nước này. Đây là kết quả mà hai bên đều không muốn trông thấy, Trung Quốc cũng nỗ lực đề phòng phát sinh tình hình này. Điều mà tôi muốn nhấn mạnh là, Trung Quốc và Việt Nam đều có cam kết rõ ràng trong một loạt văn kiện song phương trước đây, hai bên cần phải giải quyết tranh chấp song phương thông qua đàm phán hoà bình, nếu Việt Nam đưa vấn đề này lên trọng tài quốc tế sẽ đi ngược với thoả thuận liên quan đạt được giữa hai nước Trung-Việt, chẳng khác nào nuốt lời và vi phạm cam kết của mình, đây là điều mà luật pháp quốc tế không thể chấp nhận được".
Hiện nay, lập trường không chấp nhận, không tham gia của Trung Quốc đang nhận được sự thông cảm và tôn trọng của ngày càng nhiều nước, đã có gần 20 quốc gia dứt khoát bày tỏ ủng hộ Trung Quốc.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
